Hiztegia: Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak
Hiztegi honetan bildu nahi izan ditugu lagunarteko hizkerako berba eta erranaldiak. Oinarrian "Berbeta berua" liburuko hiztegia dago (A. Telleria, Badihardugu Elkartea 2003). Horri gehitu zaizkio: batetik, beste zenbait liburutan jasotako hitzak; bestetik, eta batez ere, gazteei egindako elkarrizketa eta inkestetan batutako hitzak. Marrazkiak: Roberto Landa 'Mundina'. Informazio gehiago
ardagaye baño lehorro. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) parado/a, borde, seco/a, soso/a. Jarrera atseginik erakusten ez duena. Tipo hori ardagaye baño lehorro den, beti hasarraute bezela zion eta beakin konbertsaziyo batien tokau ezkeo eztin iye kasoik iten. (AN)
ardurabako. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) irresponsable, descuidado/a. Izakeragatik edo beste arrazoi batengatik norbere jardueran ardurarik hartzen ez duena. Ardurabako galanta hori! Urtebetian ez jotsen jaramonik egin alkarteko kontuei. (BB)
argiollarra. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) avispado/a, espabilado/a. Hori dek argiollarra! Beste danok tontuek geala pentsatzeik! (AN)
arimabeltz. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) malo/a.
arlote. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) descuidado/a, desgarbado/a, dejado/a, harapiento/a, andrajoso/a, desaliñado/a. Norberaren itxurari edo eginbeharrei erraz uzten diona.
armatente. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Amodioa eta sexua) cachondo/a, calentorro/a. 1. Harreman sexualetarako beti prest dagoen gizona. (I)
arpajole. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) vacilón/a.
arperi. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Amodioa eta sexua) comehombres. 1. Neska edo emakume gizonzalea. Batez ere, gizon ezkonduen atzetik dabilena. "Hemen, hemen arperi hori!" (I)
arrabixagarri. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) fastidioso/a, mosca cojonera, odioso/a, irritante. Amorrua edo asperdura sortu edo eragiten duena.
arrain. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) zorro, bicho/a, canalla. Gaiztakeriarako joera duen pertsona. Edarra arraiña egindda jaok; beria berandako eta bestiena erdibana. (BB)
arraixo. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) maldito/a, del demonio.
arrano. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) malo/a.
arranopola. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) maldito/a, del demonio.
arraso juana egon. ad. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) estar pirado.
arraultzandi. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) vago/a, vagoneta.
arraundioso. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) chulo, chuloputa.
arrautza-handi. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) huevón, calzonazos. Asko arduratzen edo larritzen ez den pertsona, lasaia. (I)
arraye. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) malo/a. Pertsona gaizto eta zitala. Gaur arratsaldien ere jai iteko morue in al den? Hi haiz arraye! (AN)
artaburu. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) tonto/a, necio/a. Pertsona ergela. Horri ezer esatia alperrikua don, artaburu galanta don-eta. (BB)
artale bat falta (izan). ad. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) ser tonto, -a, ser corto, -a. Txoriburua, ergela izan Usteiat hire bizilagunei artale bat falta zakola…(AN)
artamaluta. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) tonto/a, necio/a. Pertsona ergela.
artobero. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) egoísta. 1. Bere burua goraipatzen duena. "Hoa hemendik artobero!" (I)
artopil. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) necio/a.
astakilo. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) burro/a, torpe, bruto/a, bestia, animal. Bere jardueran burua gutxi eta, gehienetan, indarra erabiltzen duen pertsona. Eskolan astokillua zan eta urtiekin ez dok bape aldatu. (BB)
astakirten. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) burro/a, torpe. Bere jardueran burua gutxi eta, gehienetan, indarra erabiltzen duen pertsona.
astapistola. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) burro/a, torpe. Bere jardueran burua gutxi eta, gehienetan, indarra erabiltzen duen pertsona. (I)
astapito. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) burro/a, bruto/a, bestia, animal. Bere jardueran burua gutxi eta, gehienetan, indarra erabiltzen duen pertsona. (I)
astapotro. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) burro/a, bruto/a, bestia, animal. Bere jardueran burua gutxi eta, gehienetan, indarra erabiltzen duen pertsona. (I)
astapuska. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) necio/a.
astaputz. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) insignificante.
astar. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) sin sangre.
astazakil. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) burro/a, bruto/a, bestia, animal. Bere jardueran burua gutxi eta, gehienetan, indarra erabiltzen duen pertsona. (I)
asto. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) burro/a, bruto/a, bestia, animal. Bere jardueran burua gutxi eta, gehienetan, indarra erabiltzen duen pertsona. (I)
astopitu. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) subnormal.
astozakil. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) subnormal.
astun. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) coñazo, paquete.
atsogizon. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Amodioa eta sexua) afeminado, maricón, marica.
atsogizon. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Amodioa eta sexua) marichico, marimacho.
atsomotz. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Ezaugarri fisikoekin lotutakoak) rechoncho, -a, chaparro, -a, regordete, -a. Mozkotea eta zabal-antzeko emakume adintsua; emakume gizentxoa (https://zarauzkohitza.eus/komunitatea/hiztegizaharra/1565603899527-atsomotz) Txikia, gizena eta sendoa (https://www.argia.eus/blogak/imanol-epelde/wp-content/uploads/2011/09/esanindarra1.pdf)
atsoporru. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) necio/a.
atxoputie. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) malo/a. Emakume gaizto eta zitala. Karreran euki genduk irakasle hure atxoputa bat hunan! (AN)
atzamarluze. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) ladronzuelo/a.
atzeratu. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) tonto/a, bobo/a, ligero/-a de cascos, atontado/a, lerdo/a, subnormal.
autubatzaile. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) cotilla. Besteen kontuak jakin nahian ibiltzen dena. Kontuz horrekin, autubatzaille hutsa dok-eta. (BB)
azalili. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) bobalicón/a, alelado/a, soso/a, sin sangre. 1. Adimenez motz samarra dena. (I)
azalore. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) soso/a.
azeri. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) ladronzuelo/a, malo/a. Tipo hori axaye den eta kontuz ibili.(AN)
azpizikin. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) guarro/a.
aztalodi. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Ezaugarri fisikoekin lotutakoak) deforme. 1. Orkatila lodia duena.
