Hiztegia: Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak

Hiztegi honetan bildu nahi izan ditugu lagunarteko hizkerako berba eta erranaldiak. Oinarrian "Berbeta berua" liburuko hiztegia dago (A. Telleria, Badihardugu Elkartea 2003). Horri gehitu zaizkio: batetik, beste zenbait liburutan jasotako hitzak; bestetik, eta batez ere, gazteei egindako elkarrizketa eta inkestetan batutako hitzak. Marrazkiak: Roberto Landa 'Mundina'. Informazio gehiago

bero. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Amodioa eta sexua) calentorro/a, calientapollas. Beti sexurako prest dagoena, sexu zalea.

berritsu. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) loro, cotorro/a, charlatán/a, parlanchín/a. Hitz jario handia duena.

betekax. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Parranda, alkohola, drogak, taberna-giroa) borrachuzo/a. 1. Mozkor franko harrapatzen duenari esaten zaio. (I)

beti presaka. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) cagaprisas.

betiko asto zakilak. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) picolo.

biboterre. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) picolo. 1. Izaera txarrekoa, militarra, goardia zibila. "Hik azkenean biboterre bat ekarriko don etxera".

bilaba. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) falso/a. 1. Zitala, faltsu samarra. (I)

birikaundi. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) vago/a, vagoneta.

bixigu. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) necio/a, deforme. 1. Ergela. 2. Aurpegian akatsak/deformazioak dituena.

bizitore. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) vividor/a.

biziztura. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) vivaracho, inquieto, guindilla. Pertsona bizia, geldirik egoten ez dena. Horrendako ez jaok lotuko daben sokaik. Hori dok bizizturia! (BB)

borta. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) hijo de puta.

bostortzelari. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) ladronzuelo/a.

brageterre. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) guindilla, culo inquieto/a. Zirikatzailea. Malizirik gabeko okerkeriak egiten dituzten haurrei deitzen zaie horrela, gauzak hankaz gora jartzean adibidez. (https://zuzeu.eus/buruari-bueltaka/lekittoko-berbak-ii/)

buhame. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) guarro/a.

burrunbero. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) bulloso/a.

buru-handi. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Ezaugarri fisikoekin lotutakoak) cabezón/a. Buru handi-handia duena.

buruarin. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) tonto/a, ligero/-a de cascos. Ganora gutxiz eta arinkeriaz jokatzen duena.

burueskax. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Ezaugarri fisikoekin lotutakoak) tonto/a, ligero/-a de cascos, majadero/a, atontado/a, lerdo/a.

burugabe. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) loco/a.

burugogor. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) cabezón/a, terco/a, tozudo/a, cabezota, testarudo/a, duro de mollera. Bereari eusten diona nahiz eta arrazoirik ez eduki. Jaionek Intxortako puntia Bizkaixa dala, eta aldemeneko danak ezetz. Gero Zaragozakuak direla burugogorrak! (BB)

burutik jota egon. ad. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) estar pirado, estar como una cabra. Erotuta egon. Anek etxetik alde egingo duela dio. Burutik jota dago!

buruzale. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) egoísta.

busti. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Parranda, alkohola, drogak, taberna-giroa) borrachuzo/a. Sarri mozkortzen dena. Oin´e kopie eskuen hartute? Bustixe haiz gero!

buztanaundi. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Ezaugarri fisikoekin lotutakoak), (Amodioa eta sexua) calentorro/a.

buztanbeltz. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Ezaugarri fisikoekin lotutakoak), (Amodioa eta sexua) calentorro/a.

buztangabe. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) miedica. 1. Gizona ez dena, koldarra. (I)

buztangorri. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Ezaugarri fisikoekin lotutakoak), (Amodioa eta sexua) calentorro/a.

daldalero. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) insignificante.

deformatu. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Ezaugarri fisikoekin lotutakoak) deforme.

deuseza. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) insignificante.

diputatu. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) ladronzuelo/a.

dirugose. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) codicioso/a.

doilor. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) ruin, mezquino/a. Pertsona zital eta harroa. Doillorra haiz hi, doillorra; eskolan burrukan hi baiño gutxiago direnekin bakarrik sartzen haiz, billau egixaz heure taillakuak. (BB)

donuts. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak), (Ezaugarri fisikoekin lotutakoak) gordo/a.

drogoso. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) broncas, follonero/a. Zalaparta guztietan ibili eta zalapartak asmatzen dituena. Drogosuak Arrasateko kuadrilla horretakuak; beti jaleo danen erdi-erdixan harrapatzen jittune. (BB)

duango. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) gorrón, chupóptero/a, parásito. Inoiz ordaintzen ez duena, edo doakoak diren kontuetara bakarrik apuntatzen dena. Habilidadia euki bihar dok, txikiteuan zapatuero egin eta sekula ordainddu ez. Eskerrak kuadrillan duango bakarra daguan! (BB)

egositako espageti. iz. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) sangre de nabo, sin sangre. Gatz gutxiko pertsona.

egoskor. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) cabezón/a, terco/a, tozudo/a, cabezota, testarudo/a, duro de mollera. Beti hik euki ber arrazoie! Egoskorro haiz egoskorro!

egoskorrean inork eraman ez. ad. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) ser cabezota. Norbait oso egoskorra dela adierazteko erabiltzen den esamoldea. Bai, horrek temai eutsikoyo, bai! Horri egoskorrian eztiyo iñork eamango. (ZH)

ekaiontzi. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) quejica.

Eleketatik ez atera. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) cabezón/a.

eleontzi. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) charlatán/a.

eltzeandi. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) necio/a.

emaxte gizona. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) insignificante.

endelu. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) sin sangre.

enpagugarri. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) asqueroso/a. Higuingarria. (BGP)

epel. adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) sangre de nabo, sin sangre. Besteekiko harremanetan beti ondo gelditzea nahi duena. Gatz gutxiko pertsona. Beti danan atzetik, epela dek ba! (AZK)

erdel. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) codicioso/a.

erdezu. iz., adj. (Irainak eta gaizki-esateak edo adjektibo ezkorrak) guarro/a.